Elke kerk, elke kerkgemeenschap kent zijn eigen religieus of spiritueel erfgoed. Op het Platform Oosters Christendom besteden we de komende tijd aandacht aan een specifiek element van dit erfgoed. Een priester of gelovige vertelt wat voor hem of haar waarde heeft en licht dat toe. Hieronder gaan we in op de bijzondere betekenis van de communie.
In het hartje van de Amsterdamse Jordaan bevindt zich de orthodoxe parochie Heilige Nikolaas van Myra. Deze gemeenschap is in 1974 ontstaan op initiatief van een kleine groep orthodoxe christenen uit Servië en Nederland die zochten naar een plaats voor gebed en ontmoeting. Vorig jaar vierde de gemeenschap haar 50-jarig bestaan met festiviteiten, workshops en andere activiteiten. De parochie telt meer dan twintig verschillende nationaliteiten, waaronder Nederlanders, Russen, Grieken, Oekraïners, Roemenen, Serviërs, Georgiërs, Eritreeërs en vele anderen.
Een hechte gemeenschap die door parochiaan Gordana wordt omschreven als volgt: ‘Hartverwarmend! Een gemeenschap die laat zien hoe God een gemeenschap heeft bedoeld: een plek waar kleur, leeftijd of status er niet toe doen en waar het prettig en veilig voelt.’
Spirituele voeding
Eén van de belangrijke sacramenten binnen het oosters christendom is het ontvangen van communie, het heilige bloed en lichaam van Christus. Deze traditie komt uit de eerste eeuwen van het christendom. Ook in de oosters-orthodoxe gemeenschappen is het ontvangen van de communie een heilige handeling die de verbondenheid met Christus en de gemeenschap tot uitdrukking brengt. Gelovigen bereiden zich hierop voor door op gezette tijden te biechten, bidden en vasten. Tijdens de eucharistieviering ontvangen ze dit sacrament in de vorm van brood en wijn. Dit biedt spirituele voeding, waardoor de gelovigen dichter bij God komen.
Gordana vertelt over haar ervaring over dit erfgoed:
‘Vroeger, als kind, mocht ik net als alle andere christenen in Servië niet naar de kerk. Dit kwam door de onderdrukking tijdens het communistische regime. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik jaren later, als volwassene, heb kunnen leren over mijn geloof en de bijbehorende tradities. Ik heb me toen verdiept in de betekenis en de waarde van de communie is en wat voor moois het met de mens kan doen. Opeens was ik me meer bewust van alles. Ik stond stil bij de positieve en negatieve dingen uit mijn verleden, wat ik van die ervaringen heb geleerd en hoe ik er nu naar terug moet kijken. Dit maakte voor mij de eerste keer dat ik de communie ontving, heel bijzonder. Vooral omdat ik daarvoor vooral bang was niet waardig te zijn om communie te ontvangen. Een priester troostte me met de woorden: ‘Waar angst is, is geen plek voor Christus.’ Zijn woorden gaven mij zoveel rust dat ik die die angst daarna nooit meer heb ervaren.
In 2017 viel het westers- en oosters christelijke Pasen samen. Iets wat zelden voorkomt aangezien de twee richtingen verschillende kalenders gebruiken. Toen heb ik tijdens de lijdensweek verschillende christelijke gemeenschappen bezocht, waaronder een protestante en een katholieke. Op Witte Donderdag ging ik onverwacht naar de protestantse kerk tegenover mijn huis, niet wetend dat er het avondmaal zou zijn. We stonden in een kring, en de beker ging rond. Ik maakte een buiging naar de beker, dronk er niet uit en gaf hem door. Waarom? Omdat ik me op geen enkele manier had voorbereid om hieraan deel te nemen. Dat was een moeilijke ervaring voor mij, juist omdat ook zij mijn broeders en zusters in Christus zijn en ik ze niet de indruk wilde geven dat ik dat niet vond. Uiteindelijk heb ik een brief geschreven waarin ik mijn spijt uitte. Ik vertelde dat ze mij dierbaar zijn in Christus, maar dat ik door gebrek aan voorbereiding niet kon deelnemen.
Ik deel dit verhaal om het belang te onderstrepen van het tonen van respect en liefde voor elkaar. Het herinnert ons eraan dat we ondanks onze verschillen elkaar kunnen en moeten blijven ondersteunen en liefhebben.’
Liefde en verbondenheid in religieuze diversiteit
‘Ik vind het belangrijk dat we in gesprek blijven over het geloof en de tradities, om ze levend te houden. Waar ben je tegen? Waar ben je voor? Waarom? Open en eerlijke gesprekken brengen antwoorden die ons helpen in ons geloof en leven. Niet alleen met elkaar binnen de gemeenschap, maar ook met andere christenen en mensen buiten het geloof. Sommigen zullen de oosters christelijke tradities uitsluitend zien als een vorm van cultuur of religie, het is niet aan ons daar over te oordelen, wel kunnen we door het voeren van gesprekken onze standpunten met elkaar delen en zo van elkaar leren.
Mijn man is bijvoorbeeld niet orthodox, maar door de liefde en respect tussen ons is hij trots dat ik mijn geloof dagelijks praktiseer. Het ontroert hem als ik vertel dat ik nu peetmoeder ben geworden van twee mensen uit de gemeenschap. Dat raakt hem.’
De foto’s komen uit het archief van de Heilige Nikolaas van Myra Kerk in Amsterdam.
