Elke kerk, elke kerkgemeenschap kent zijn eigen religieus of spiritueel erfgoed. Op het Platform Oosters Christendom besteden we de komende tijd aandacht aan een specifiek element van dit erfgoed. Een priester of gelovige vertelt wat voor hem of haar waarde heeft en licht dat toe. Hieronder gaan we in op de bijzondere betekenis van de doop voor de Syrisch-orthodoxe kerk.
In Badhoevedorp straalt de Mor Gabriel Kerk als een spiritueel baken voor de Syrisch-orthodoxe gemeenschap, die haar wortels heeft in de tijd van het Assyrische rijk, waarvan Antiochië de hoofdstad was. Sinds de oprichting in 2008 biedt de kerk een plek van gebed, saamhorigheid en culturele verbondenheid. Daar waar families samen komen om het orthodoxe christendom te beleven in een sfeer van gastvrijheid en toewijding.
Aartspriester Samuel vertelt over de gemeenschap in Badhoevedorp en met name over een bijzonder erfgoed van de Syrisch-orthodoxe kerk: de doop. Hij vertelt over de diepgaande betekenis van dit sacrament, waarom het zo’n centrale rol speelt binnen de geloofstraditie en hoe het de identiteit van de gemeenschap versterkt, van de spirituele symboliek tot de eeuwenoude rituelen. De doop is niet slechts een ceremonie, maar een essentieel fundament van het christelijk leven binnen deze gemeenschap.
‘Ik kom oorspronkelijk uit Syrië, uit het oostelijke gebied Al-Hasakah, nabij de grens met Turkije. Nadat ik het theologisch opleidingscentrum voor het priesterschap heb afgerond, kwam ik naar Nederland als diaken. In 1995 werd ik priester van de kerk Onze Lieve Vrouw aan de Keizersgracht in Amsterdam. Destijds waren er veel Syrische christenen uit Turkije naar Nederland gekomen. Zij spraken alleen Syrisch en verstonden geen Arabisch. Er was daarom behoefte aan een priester voor deze gemeenschap die de Syrische taal beheerst. Zo heb ik daar dertien jaar gediend.
In de daaropvolgende jaren sloten steeds meer christenen uit Syrië, Irak en Libanon zich aan bij onze gemeenschap. Op een gegeven moment waren er zoveel mensen die alleen Arabisch spraken dat de behoefte ontstond om een nieuwe Syrische kerk te stichten. Deze moest ook toegankelijk zijn voor Arabisch sprekende christenen. Zo hebben we in 2008 de Mor Gabriel kerk geopend. Hier bidden we in het Arabisch, maar behouden we ook enkele belangrijke gebeden in het Aramees, de taal die Christus sprak.
De gemeenschap groeit op twee manieren: enerzijds door de migranten die uit Syrië, Irak en Libanon naar Nederland komen en zich bij ons voegen, anderzijds doordat jongeren binnen de gemeenschap nieuwe gezinnen stichten. Soms sluiten ook mensen uit andere christelijke stromingen zich bij ons aan. Binnen onze gemeenschap beschouwen we de oriëntaals-christelijke gemeenschappen zoals de Koptisch-orthodoxe, Armeens-Apostolische en Eritrees-orthodoxe kerk als een grote familie.
Poort naar de sacramenten
De doop is een van de belangrijkste sacramenten binnen onze kerk. Volgens de vroege kerkvaders is het de poort naar alle sacramenten. Er zijn in totaal zeven sacramenten en zonder de doop kan iemand niet deelnemen aan de andere. Door de doop wordt iemand christen en lid van de kerkgemeenschap.
In de tradities van andere christelijke stromingen gebeurt de doop soms op een andere manier, waarbij slechts een beetje water over het hoofd wordt gegoten. Wij hechten echter grote waarde aan de volledige onderdompeling. Het woord ‘doop’ komt van het Griekse baptisma, dat onderdompelen betekent. De doop symboliseert het sterven en opstaan met Christus. Op het moment dat iemand onder water wordt gedompeld sterft hij symbolisch, en wanneer hij weer bovenkomt staat hij op met Christus. Dit wordt vergeleken met de fysieke dood van de mens, waarbij het lichaam na het overlijden in de grond wordt begraven. Op dezelfde manier begint een nieuw leven voor iemand zodra hij uit het water wordt gehaald. Dit is een essentieel onderdeel van onze theologie en iets waarover binnen de orthodoxe tradities overeenstemming bestaat. Onze gemeenschap hecht veel waarde aan de authenticiteit en de heilige traditie. Alles wat we doen, kunnen we onderbouwen met teksten uit de Bijbel.
Dunh
Een belangrijke feestdag binnen onze gemeenschap is Dunh, een Syrisch woord dat ‘verschijning’ betekent. Op deze dag wordt de doop van Christus herdacht en de openbaring van de Drie-eenheid: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. In het Oude Testament wordt het concept van de Drie-eenheid al benoemd, zoals in Genesis 1:26-27: “En God zei: laat ons mensen maken, naar ons beeld, naar onze gelijkenis.” Dit begrip werd echter pas zichtbaar op de dag van Christus’ doop, toen de Zoon in het water stond, de Heilige Geest in de vorm van een duif neerdaalde en de stem van de Vader klonk: “Dit is mijn geliefde Zoon, in Hem vind Ik vreugde.” Een feestdag waarop we als gemeenschap samenkomen om onze dankbaarheid uit te spreken voor Gods openbaring aan de mens.
Genezing en transformatie
Een bijzonder verhaal binnen onze gemeenschap gaat over een vrouw die ongeveer zes maanden geleden als sjiitische moslima uit Libanon naar Nederland kwam. Ze was ernstig ziek en had al verschillende medische behandelingen geprobeerd. Ze vertelde me dat in haar droom een vrouw in een wit gewaad aan haar was verschenen. Ze geloofde dat het de Moeder Gods Maria was. Twee dagen later onderging ze opnieuw een medisch onderzoek, waarbij bleek dat ze volledig genezen was. Daarna verdiepte ze zich verder in het christendom en de Bijbel. Toen ik haar later bezocht, vertelde ze me dat ze niet alleen fysiek genezen was, maar ook een vorm van innerlijke rust had gevonden. Vanaf dat moment besloot ze een christelijk leven te leiden en sloot ze zich aan bij onze gemeenschap.’
