Sinds de val van het regime van Assad in december 2024 krabbelt Syrië langzaam op. Sancties worden geleidelijk afgebouwd en vluchtelingen uit Jordanië, Libanon en Turkije keren terug. De situatie is nog lang niet stabiel. Sectarisch geweld tegen Druzen en christenen in Jaramana (Damascus) eind april roept de vraag op of etnische en religieuze minderheden in het nieuwe Syrië dat geleid wordt door president Ahmed Al-Saraa wel veilig zijn. Verschillende kerkleiders spreken zich op het Assyrische mediaplatform Zalge TV toch hoopvol uit over de toekomst van Syrië en over de rol van de kerken in Syrië.
De Grieks-orthodoxe metropoliet Dimitri Sharbak van Amman gaf half mei een interview aan Sam Edward in het programma Athorama. Hij deed hierin een dringende oproep om de kalmte en de rust te bewaren. Na de val van het regime van Assad bevindt Syrië zich in een proces van transitie. Het is van het grootste belang dat Syrië wegblijft van het sektarisme en dat gewapende milities ontwapend worden. Ook riep hij op tot religieuze tolerantie. Christenen in Syrië delen het lot van alle Syriërs. ‘Wij zitten allemaal in dezelfde boot. Als de staat ten onder gaat, gaan we allemaal ten onder.’ Voor de toekomst van Syrië is het van het grootste belang dat het geweld stopt en dat de rechten van alle burgers gerespecteerd worden. In de wederopbouw van Syrië spelen ook de kerken van Syrië een belangrijke rol.
Bereid tot luisteren
Ook de Chaldeeuwse bisschop van Aleppo, Mgr. Antoine Audo sj., liet zich eind mei door Sam Edward interviewen in hetzelfde programma. Aanleiding was de ontmoeting op 9 mei tussen president Al-Sharaa met kerkleiders uit Aleppo. De ontmoeting met de huidige president duurde ongeveer een half uur. Mgr. Audo beschrijft het gesprek als respectvol en constructief. Het ging onder andere over de economische uitdagingen, het lijden van de bevolking, de hoge kosten van het levensonderhoud en de lage lonen. Ook ging het over de rol van de christelijke kerken in Syrië en het belang van het behoud van de christelijke tradities en de taal. Wat Mgr. Audo opviel was dat president Al-Saraa bereid was om te luisteren, en dat hij zich tactvol en niet ideologisch opstelde.
Kerken in Syrië zijn nauw verbonden met het land. De kerken stonden tijdens de oorlog niet aan de zijlijn. Mgr. Audo vertelt over de grote inzet en bijdrage van de kerken in Aleppo en heel Syrië aan de humanitaire hulp gedurende de afgelopen veertien jaar. ‘Wij zetten ons in voor het goede in ons land en het goede voor alle mensen van ons land.’ In het nieuwe Syrië zet de kerk zich via het onderwijs, de gezondheidszorg en de sociale hulp in voor de overdracht en het behoud van christelijke waarden en cultuur.
De emigratie van christenen uit Syrië en de angst voor fundamentalisme zijn zeker grote problemen. Maar Mgr. Audo ziet met een beroep op de grote betekenis van de christelijke kerken in de geschiedenis van Syrië en het Midden-Oosten en hun belangrijke rol in de voorbije periode wel degelijk een opdracht voor de kerken. De christelijke leiders benadrukken het belang van dialoog en samenwerking voor een stabiele toekomst van het land.
Een gemeenschap
In de Arabische wereld vormt de westerse moderniteit met haar nadruk op individuele vrijheid, mensenrechten en emancipatie een grote uitdaging voor de islamitische gemeenschappen, waar de mens primair gezien wordt als onderdeel van zijn gemeenschap. Deze moderniteit wordt door de fundamentalistische islam als een bedreiging gezien. De Katholieke Kerk gaat, geïnspireerd door het Tweede Vaticaans Concilie, de dialoog aan met de moderne wereld en benadert de islamitische gemeenschappen met respect. Mgr. Audo pleit ervoor niet alleen economische belangen te laten prevaleren, maar de menselijke persoon centraal te stellen in de zoektocht naar een rechtvaardige samenleving.
Aan het eind van het gesprek vraagt Sam Edwards of Mgr. Audo nog een boodschap heeft voor de kijkers. Daarop volgt een statement over de grote waarde van de Chaldeeuwse taal, de liturgie en het gebed.
De Chaldeeuwse-katholieke Kerk vormt in Syrië een kleine minderheid. De taal, de liturgie en het gebed zijn cruciaal voor het behoud van de christelijke identiteit en tradities. Mgr. Audo koestert de betekenis daarvan. ‘De Chaldeeuwse Kerk heeft haar eigen liturgische en canonieke kenmerken, maar is tegelijkertijd verbonden met de universele katholieke gemeenschap. De liturgie is een essentieel onderdeel van de geloofsbeleving en versterkt de gemeenschap.’
De link naar het interview: Athorama – Bishop Antoine Audo – Meeting with Syrian president
N.B. dit stuk is geschreven vóór het uitbreken van de nieuwe oorlog tussen Israël en Iran. Wat de impact daarvan weer zal zijn, is nu niet te overzien.
