Op 16 oktober overleed Adelbert (Albert) Roessingh. Hij is 96 jaar geworden. Ik kende hem al vanaf 1996 van het orthodoxe Elias klooster te St. Hubert en bleef hem later spreken in de orthodoxe parochie van Deventer. Hij had daar in de buurt met zijn tweede vrouw Wilma een caravan, een buitenverblijf in de natuur.
Hij was een wonderlijke man. Hij werd geboren in Oosterbeek in 1929, waar hij tot de slag om Arnhem in 1944 woonde. De oorlog was een dramatische periode voor het gezin: zijn moeder overleed en zijn zus, die als verpleegster werkte in een veldhospitaal, werd getroffen door een granaatscherf en stierf. Albert vond troost in de natuur. Hij bouwde er grote kennis van op, herontdekte later in Polen plantensoorten waarvan men dacht dat ze al verloren waren en werd lid van verschillende organisaties die zich met natuurbehoud bezig hielden. In zijn werkende leven was hij lange tijd archivaris bij het Rijksarchief in Den Haag en hielp hij later gemeenten hun archieven op orde te brengen.
Albert groeide op in de Remonstrantse Kerk en ging later over naar de Oud-Katholieke Kerk, die al sinds de negentiende eeuw goede contacten had opgebouwd met de Orthodoxe Kerk. Hij was een liefhebber van de Russische literatuur, met name van Dostojevski. Rond 1979 leidde dat tot een opname in de Russisch-Orthodoxe Kerk door Archimandriet Pachom in het klooster te Sint Hubert. Hij werd later parochiaan van de orthodoxe parochie van Nikolaas van Myra in Amsterdam in de buurt van zijn woonplaats de Zaanse Schans. Hij leerde Russisch en begon kerkelijke literatuur te vertalen. Hij had veel contacten met kloosterlingen, geestelijken en parochianen, ook van andere parochie. Hij nam deel aan inhoudelijke activiteiten en studiegroepen binnen en buiten zijn parochie. Hij zette zich vanaf 2001 in voor vluchtelingen en nam deel aan gebedswaken bij het centrum voor vreemdelingendetentie bij Schiphol. Tot op hoge leeftijd zette hij zich in voor het onderhoud van de Kalverpolder bij zijn woonplaats.
Adelbert had een brede visie op de orthodoxe kerk en streefde naar de inbedding daarvan in de Nederlandse cultuur en taal. Hij zette zich in voor de Vereniging van Orthodoxen, opgericht in 1979 als een ontmoetingsplek voor orthodoxe christenen van verschillende jurisdicties. Die contacten waren er tot dan toe nog weinig. Leken waren de drijvende kracht achter dit initiatief. Tussen 1982 en 2013 publiceerde hij regelmatig in het jaarboek van deze vereniging. Hij geeft daarin blijk van een grote kennis van de geschiedenis en een originele visies op de theologie. Hij vond bijvoorbeeld dat niet zozeer het ‘filioque’, maar eerder de middeleeuwse theologie van Anselmus van Cantebury (1033 – 1109) een belangrijke oorzaak was van de vervreemding tussen de Orthodoxe en de Rooms-Katholieke Kerk. Albert nam geloofsvragen niet zonder slag of stoot aan, maar probeerde die eerst te doorgronden en te doordenken, voordat hij ze accepteerde. Hij was een leken theoloog/filosoof/historicus/botanicus, een ‘amateur’ in de letterlijke betekenis van dat woord, namelijk een ‘liefhebber’. Veel artikelen en brochures van Adelbert zijn te vinden op de site: Filosofische bezinning op de (oosterse) orthodoxie in geloof, spiritualiteit en liturgie.
De liturgie was voor hem belangrijk. Hij bezat alle liturgische uitgaven van het Johannes de Doper klooster in Den Haag en later van het klooster bij Asten. Hij hield met name van de Akathistos hymne, een bekende hymne over de Moeder Gods, en bleef die met zijn vrouw samen bidden. Hij had soms heel principiële standpunten over de vertalingen van liturgische teksten naar het Nederlands. Hij vond bijvoorbeeld dat je het veel voorkomende Griekse woord doxa beter kon vertalen met ‘glorie’ dan met de meestal gebruikte termen ‘eer’ of ‘heerlijkheid’. Ik herinner mij nog, hoe hij dat soort zaken in St. Hubert met vuur naar voren bracht. Hij kon dan heel onverzettelijk zijn. Maar hij was tegelijkertijd ook open en vriendelijk. Hij vertelde mij bijvoorbeeld dat hij sommige liederen van Huub Oosterhuis erg mooi vond, zoals het lied ‘Licht dat ons aanstoot in de morgen’.’ Dat geluid hoor je niet veel in de orthodoxe kerk.
Wat een rijk leven! De laatste jaren ging hij achteruit. Maar hij bleef vieringen bezoeken. Hij ging niet zitten, maar bleef vaak staan. Soms dutte hij in. Ik was dan bang dat hij om zou vallen, maar dat gebeurde gelukkig niet. Het schrijven lukte ook niet meer zo goed. Met zijn geliefde naast zich is hij rustig heen gegaan. Op 23 oktober is hij onder grote belangstelling met een indrukwekkende viering vanuit zijn parochie begraven.
Dit is een bewerking van een uitgebreider ‘in memoriam’ dat op de website van de parochie van Nikolaas van Myra te vinden is. Het is aangevuld met eigen ervaringen en met informatie uit de toespraak van zijn vrouw bij de begrafenis.
