Gebremedhin Embaye Sibhatu is priester in de parochie Debreselam Medhanie Alem in Amstelveen- Amstelland. Hij vertelt over zijn toetreding tot de kerk en de belangrijke tradities van de gemeenschap. En over een onmiskenbaar onderdeel van het oosters christelijke erfgoed: de liturgie.
Deze levendige Eritrese Tewahedo gemeenschap heeft zijn wortels in de rijke geschiedenis van het christendom in Eritrea, die teruggaat tot het apostolische tijdperk. Al in de eerste eeuw vestigden Jemenitische en Syrische christenen zich in de havensteden van Adulis en Avalites aan de Rode Zee. In de daaropvolgende eeuwen werden er kerken gebouwd en werd het Evangelie verkondigd in de hooglanden van Eritrea. De parochie van priester Gebremedhin maakt deel uit van deze rijke geschiedenis en heeft zich in 2003 in Amstelveen gevestigd. Na enkele jaren verhuisde deze geloofsgemeenschap naar Amsterdam in de gemeente Buitenveldert.
‘Jaren geleden besloot ik, als zoon van een priester in Eritrea, om een opleiding te volgen tot priester. Dit betekende ook het leren van de authentieke liturgische taal van de Tewahedo kerk, de Ge’ez. Deze taal wordt gebezigd in Eritrea en Ethiopië en valt te vergelijken met het Latijn binnen de katholieke kerk. Niet iedereen in mijn parochie verstaat deze taal, wat mij motiveert de taal wel goed te beheersen, zodat ik deze nauwkeurig kan vertalen voor de gemeenschap.
In februari 2019 ben ik naar Nederland verhuisd om herenigd te worden met mijn gezin dat toen al in Nederland woonde. Na een zoektocht naar een Eritrese kerk in Nederland heb ik de parochie Debreselam Medhanie Alem gevonden, waar ik priester van ben geworden.
Het Ge’ez
Om de Ge’ez en Tigrinya taal te bewaren en te bevorderen, nodigen we ouders van de gemeenschap uit om hun kinderen mee te nemen naar de kerk, waar we taallessen aanbieden. Hier leren ze de taal spreken, schrijven en lezen, vaak aan de hand van psalmen die we gebruiken als teksten. Daarnaast hebben we speciale gelegenheden voor kinderen en jongeren die verder willen leren en in de toekomst diaken willen worden. Dit is een groot succes, er zijn momenteel veel kinderen in de gemeenschap die deelnemen aan deze educatieve mogelijkheid. Op deze manier proberen we een samenhang te creëren tussen het leren over het geloof, de religieuze tradities en de taal van land van herkomst.
Essentie van de liturgie
Wij als mensen komen van God, en we hebben daardoor een connectie met Hem. Wat je ziet, is dat mensen deze connectie willen verdiepen. Als priester help ik hen om op spiritueel niveau dichter bij God te komen. Het is mijn taak om een brug te slaan naar het begrijpen van de heilige tradities en hoe we daarmee om moeten gaan. Dit is precies wat ik bedoel met het woord ‘de gemeenschap dienen’, dus de essentie van de liturgie is in één zin ‘het samenbrengen van mens en God.
Ark van het Verbond
Een belangrijk religieus object in onze gemeenschap is de Ark van het Verbond. We kennen het verhaal van de profeet Mozes, die het volk Israël uit Egypte leidde. Tijdens zijn reis door de woestijn kwam Mozes bij de Berg Sinaï, waar God hem de Tien Geboden gaf. Na het ontvangen van deze geboden maakte Mozes een speciale kist, de Ark van het Verbond, om de stenen platen in te bewaren. Deze ark symboliseert de aanwezigheid van God en de afspraken die Hij met Zijn volk heeft gemaakt. Replica’s van deze ark zijn in de meeste Tewahedo-kerken aanwezig, vaak op een verhoogde plek in de kerk. Tijdens speciale gelegenheden en feestdagen wordt de ark door priesters van de kerk gedragen, zodat de mensen deze kunnen zien, waarderen en vereren.
In tijden van hongersnood, oorlog of droogte brengt de gemeenschap de ark naar buiten om te bidden. Ook op de dag van de doop van Christus door Johannes de Doper en de dag van de kruisiging van Christus eren we de ark door met de hele gemeenschap rond te lopen en te bidden.
Jonas en de walvis
Een van de tradities van Tewahedo-gemeenschappen is dat de kerk een open plek moet zijn voor iedereen, toegankelijk op elk moment van de dag, elke dag van de week. Er zijn altijd priesters en monniken aanwezig die daar bidden en hun taken vervullen. Helaas is het bij ons nog niet mogelijk om deze traditie te praktiseren, omdat we het kerkgebouw delen met andere christelijke gemeenschappen omdat het anders te duur zou zijn. Het beperkt ons wel in de wijze hoe we kunnen omgaan met onze tradities.
Zo is er in de Tewahedo-kerk is er een vastenperiode van drie dagen die vaak wordt geassocieerd met het verhaal van Jona. Op de eerste dag herinnert de kerk de roeping van Jona door God om naar Ninevé te gaan en de inwoners te waarschuwen voor hun slechte daden. Jona probeert echter te ontsnappen aan deze taak en vlucht in de tegenovergestelde richting. Deze gebeurtenis nodigt gelovigen uit om na te denken over hun eigen roeping en de manieren waarop ze misschien Gods oproep negeren. Op tweede dag komt Jona op zee in een hevige storm terecht. Hij wordt overboord gegooid en opgeslokt door een grote walvis. In het donker van de buik van de walvis heeft hij tijd om na te denken over zijn acties en zich tot God te wenden in gebed. Deze dag benadrukt het belang van bekering en het zoeken naar vergeving, zelfs in de moeilijkste tijden.
Biechten, bidden, herdenken
Op de derde dag belandt Jona weer op het droge en gaat hij naar Ninevé om de boodschap van God te verkondigen. De inwoners van Ninevé, onder leiding van hun koning, luisteren naar Jona en bekeren zich. Deze dag herinnert gelovigen eraan dat zelfs de grootste zonden kunnen worden vergeven als men zich oprecht bekeert en terugkeert naar God. Deze drie dagen van vasten zijn een gelegenheid voor gelovigen om te reflecteren op hun leven, zich te bekeren en te groeien in hun relatie met God, geïnspireerd door het verhaal van Jona en zijn reis van ontsnapping naar gehoorzaamheid.
Dit is een periode waarin gelovigen regelmatig naar de kerk komen om te biechten, bidden en te herdenken. Voor ons is de kerk niet enkel een plek waar de gemeenschap één keer per week op zondag bijeenkomt, het is een plek die altijd open en toegankelijk is voor iedereen. Omdat wij dus maar deels van het kerkgebouw gebruik kunnen maken, kunnen we helaas niet altijd voor geopend zijn voor de gelovigen en zo de traditie niet in zijn geheel overbrengen op de nieuwe generaties te laten zien.
Ik bid dat er meer verbintenis komt tussen alle oosters christelijke gemeenschappen en dat we één worden. Ik stel me daar een denkbeeldige paraplu voor waar we allemaal in harmonie en liefde onder passen; een paraplu die ons bindt.’
Foto´s: © Bahre Shimandi
